Iets nieuws leren is gezond. Tenminste, dat zeggen wetenschappers (EN) en onderzoekers van onder meer de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen. Maar op welke manier is iets nieuws leren gezond? En wat heb je er op zowel korte als lange termijn aan?
Iets nieuws leren – gezond voor nu en later
Laten we eerst eens bekijken wat de wetenschap erover te zeggen heeft. Ten eerste lijkt het waar te zijn dat je nooit te oud bent om te leren. In 2015 werd met testpersonen van 24 en 60+ onderzocht hoe snel ze iets onder de knie hadden. Verrassend genoeg bleken alleen de reactiesnelheid en nauwkeurigheid van de oudere testpersoon vertraagd ten opzichte van de jongere deelnemer, en niet het leervermogen. Met kleine testteams kun je nog weinig conclusies trekken, maar er zijn meer resultaten die erop wijzen dat je leven lang leren echt mogelijk is.
Ervan uitgaande dat je kunt blijven leren: wat doet dat voor je? Is iets nieuws leren gezond of gewoon handig (iets leren dat je toch al onder de knie wilde krijgen)? Ik spitte artikelen door en kwam onder meer op onderstaande voordelen:
- Het gevoel dat je iets hebt gepresteerd/voldoening/trots;
- Je verandert je hersenstructuur (dus ja, je kunt echt veranderen en ergens beter in worden);
- Dankzij het leren van iets nieuws komt er meer myeline in je zenuwstelsel – simpel gezegd: zo word en blijf je een snellere denker;
- Niets nieuws leren kan gevaarlijk zijn voor je gezondheid (langzamere hersenen, minder responsief);
- Je houdt Alzheimer/dementie langer buiten de deur;
- Bij muziek: je houdt je gehoor langer goed;
- Je wordt beter in (nog) iets nieuws leren (oftewel: je algehele leervermogen verbetert);
- Het maakt je gelukkiger (zie Engelstalige bron) – we hebben van nature al de neiging om te leren en door iets nieuws te leren geef je daaraan toe.
In mijn zoektocht naar ‘is iets nieuws leren gezond?’ kwam ik op nog meer voordelen op zowel de korte als de lange termijn. Maar je weet natuurlijk pas zeker of het voor jou werkt als je het zelf probeert – ik stopte dus met (online) research en ging aan de slag.
Wat ging ik voor nieuws leren en wat deed dat voor mij?
Ik wilde graag ondervinden of iets nieuws leren gezond zou zijn. Merkte ik er meteen iets van? Zou ik me beter voelen? Of is het echt een kwestie van volhouden en staat je vooral een hoop frustratie te wachten? En kun je iets ‘groots’ zoals een taal leren beter aan kinderen overlaten of kan dat na je dertigste ook nog prima?
Op al deze vragen wilde ik antwoord. Ik richtte me op zaken waar ik weinig van wist en ging drie nieuwe dingen leren: een nieuwe taal, een muziekinstrument bespelen, en een nieuwe vaardigheid (een kast ontwerpen en zelf bouwen).
1. Zweeds leren
Mijn eerste uitdaging: een nieuwe taal leren. Zweeds leek me altijd al interessant. Ik spreek vloeiend Engels en Nederlands en kan Fries begrijpen. Daarnaast spreek ik matig tot goed Duits, Spaans en Frans. Dat zou alvast een goede basis zijn, hoopte ik.
En inderdaad: ik ging in 2018 van start met Zweeds en had veel aan Engels en Nederlands. Ook Fries en Duits gaven me herkenningspunten. Toch was er vooral veel nieuw aan het Zweeds. Ik oefende met zowel DuoLingo als Memrise (met uitspraak en klanken).
De eerste ’test’ kreeg ik in 2019: ik ging een weekje naar Zweden met als doel meerdere gesprekken in het Zweeds te voeren. Hierdoor ontdekte ik dat ik bij het zoeken naar woorden snel terugviel op (verrassend genoeg) Duits. Zou dat met mig en dig te maken hebben? Toch ging het in veel gevallen ook boven verwachting goed. Geduldige kassamedewerkers hoorden me uit en reageerden volledig in het Zweeds. We begrepen elkaar in een taal die ik een jaar eerder nog niet sprak!
Mijn bevindingen? Het geeft een absolute kick om een nieuwe taal te leren. Natuurlijk leer je als volwassene anders dan wanneer je kind bent, maar ik luister inmiddels naar Zweedse muziek, wil binnenkort series geheel in het Zweeds bekijken (wel met Zweedse ondertitels) en mijn einddoel heb ik voor 2020: dan wil ik een kinderboek in het Zweeds kunnen lezen. Hiervoor heb ik gekozen voor Bröderna Lejonhjärta van Astrid Lindgren.
2. Leren ontwerpen en bouwen
Mijn startervaring: Ikea-kasten in elkaar zetten. Verder waren de enige meubels die ik voorheen had ontworpen diezelfde Ikea-kasten (met die handige tool op de website). Kortom: een kast leren ontwerpen en bouwen kon ik zeker als nieuwe vaardigheid zien.
Mijn einddoel was het ontwerpen van een kastenwand die een hele muur in beslag nam. Daarbij zat er een raam in het midden en ik wilde graag de vensterbank uitbreiden zodat je ‘in’ de boekenkast kon zitten.
Er zijn veel YouTube-video’s waarin je kunt leren klussen, of waarin je kasten leert ontwerpen of bouwen. Het zou zeker verstandig zijn om die video’s te bekijken. Ik was zelf niet zo verstandig en keek de kunst af van alle bouwpakketten die ik tot dan toe had gehad. Hoe zaten die kasten in elkaar? Kon ik met de juiste afmetingen zelf planken laten zagen en zo een kast maken?
Ik begon met de eerste kast. Dit was een relatief eenvoudige: een rechthoekige kast die vlak voor de verwarming kwam te staan. Ik leerde dat elke millimeter telt. Bij de Karwei ben ik inmiddels vaste klant – ook met net verkeerd gezaagde planken door mijn eigen rekenfouten – en ik moet hen nageven dat ze naast goede service ook engelengeduld hebben (nee, ik word niet gesponsord – in dit geval heb ik denk ik vooral hen gesponsord). Daarnaast heb ik gebruikgemaakt van opmaatzagen.nl (ook door hen word ik niet gesponsord, maar ik deel het omdat ook zij klantgericht en netjes met mijn bestelling zijn omgegaan).
Na het in elkaar zetten van de eerste kast voelde ik me al zo blij en trots dat ik het aandurfde om een stapje verder te gaan. Ik liet een MDF-plaat op maat zagen en verknipte PVC (er is vast een betere manier dan knippen… maar je doet het met wat je hebt) om als mooie bovenlaag te gebruiken. Voor de roosters van de verwarming zaagde ik gaten.
Ik had nu precies de boekenkast/vensterbank die ik wilde. Dit wilde ik af laten maken door een kastenmaker. Maar was dat wel nodig? Kon ik het niet alsnog zelf proberen?
Wat me tegenhield, was het slepen met de langste planken (die ook niet in een dichte auto pasten). Ik bestelde dus online alle planken. Dit keer had ik geleerd van mijn eerdere fouten en ik deed alle berekeningen tien keer (om het daarna nog een elfde keer na te meten). Na veel verkeerde boorgaten, wat kleine beschadigingen, het afwerken van de randen en het eindeloos controleren of alle plankjes (ongeveer) waterpas stonden, was het echt zover: ik had de boekenkast gebouwd. Zelf! Met eigen handen! Van ontwerp naar realiteit!
Mijn bevindingen? Net als bij het leren van een nieuwe taal geeft zelf iets ontwerpen en bouwen een euforisch gevoel. Bij iets concreets bouwen is dit effect nog sterker omdat je het eindresultaat ziet. Je brengt als het ware iets ’tot leven’.
Het resultaat (waarbij linksboven nog een plank vanaf de kast naar de andere kant van de kamer komt):
3. Piano leren spelen
Dan tot slot mijn derde leermoment: ik wilde een muziekinstrument leren spelen. De piano sprak me daarin altijd al aan. Nu we na verhuizing ook eindelijk ruimte hadden voor een piano, speurde ik het internet af naar een elektrische piano waarop ik nu echt piano ging leren spelen.
Omdat ik in mijn schema weinig tijd heb voor vaste lesmomenten, koos ik voor online leren. Ik probeerde verschillende apps uit en ging aan de slag met SimplyPiano. Wat me erin aantrok is dat ook de stand van je handen besproken werd en dat je al snel liedjes kon gaan spelen.
De toonladders waren ronduit vervelend en het is frustrerend als je iets niet direct kunt. Toch merkte ik vooruitgang. Wel ben ik duidelijk niet gebouwd voor het nauwgezet volgen van instructies: naast de lessen uit de app bestudeerde ik de liedjes die ik graag wilde leren spelen. Daar oefende ik dan fanatiek op tot ik drie sterren haalde. Helaas bleek dan dat ik de lessen die ik officieel voorafgaand aan dat nummer had moeten volgen alsnog moest doen. De app laat je niets overslaan. Misschien is die strenge aanpak wel goed voor mij… maar frustrerend is het ook.
Inmiddels volg ik zowel de lessen uit de app als YouTube-video’s die je op een andere manier piano laten spelen (bijvoorbeeld door noten in kleur te volgen). Ook probeer ik op gehoor muziek na te spelen (zoals bij een muziekdoosje dat ik vond).
Mijn bevindingen: ik voel me spontaan muzikaal! Het voelt heel goed om jezelf iets te horen spelen, ook als dat nog verre van perfect is. Eén van mijn doelen was om mijn voortgang te kunnen volgen. Om die reden postte ik via Instagram hoe ik speelde (na een klein aantal lessen – maar als je niet weet waar je bent begonnen, hoor je ook niet hoe je jezelf hebt verbeterd na een jaar). Ik oefen soms elke dag, dan weer een periode eens per week. Het helpt heel erg dat de piano prominent in de woonkamer staat – het nodigt uit. Daarnaast merk ik duidelijk vooruitgang. Vroeger had ik niet gedacht dat ik met links iets anders zou kunnen doen dan met rechts. Na een tijdje oefenen lukt dat nu en wordt het steeds makkelijker. Ten opzichte van de video’s ben ik dus ook alweer een stuk verder en dat motiveert om door te zetten.
Maar wat ga je dan voor nieuws leren?
Goed, iets nieuws leren kan dus heel gezond zijn. Ik heb het nu op meerdere gebieden ervaren en raad iedereen aan om zelf iets te kiezen. Dankzij het internet heb je tenslotte eindeloos veel binnen handbereik. Zeker als je naast Nederlands ook redelijk tot goed Engels spreekt, kun je bijna onbeperkt kiezen (en anders is Engels of een andere taal leren een aanrader). Maar wat voor nieuws wil je leren als je zoveel kunt kiezen? Dat ligt aan wat je wilt bereiken.
De voordelen van mijn leermomenten op een rij:
- Een nieuwe taal: je leert niet alleen een nieuwe taal – je leert ook meer over je eigen taal en over het gebruik ervan. Je staat stil bij uitdrukkingen die je onbekend zijn en gelijkenissen in de taal die je nooit waren opgevallen.
- Het leren van een nieuwe vaardigheid: zeker als je instructievideo’s negeert, leer je van je eigen fouten. ‘Bouw’ in dat je die fouten kunt maken. Een kast ontwerpen en bouwen kan betekenen dat je twintig keer moet ontwerpen en dubbel zo vaak schroeven moet verwijderen, gaten bij moet boren (en achteraf vullen). Dat heeft weer als bijkomend voordeel dat je in het algemeen dingen sneller zelf repareert of een bestaande kast personaliseert zodat hij beter in je interieur past.
- Een muziekinstrument leren bespelen: je hebt alle voordelen die passen bij een muziekinstrument kunnen bespelen (zoals een verbeterd geheugen, verbeterd ruimtelijk inzicht, betere fijne motoriek).
- Hardlopen leren: ik vergat bijna dat ik als puber bij testtrap 2 (ja, nog voor de test echt begint inderdaad) buiten adem opgaf. Toch is ook hardlopen iets dat ik op latere leeftijd (= na mijn twintigste) heb geleerd. Dat ik een halve marathon binnen twee uur heb uitgerend is inmiddels mijn grootste wapenfeit als het op hardlopen aankomt. Ook als je jezelf geen sporter vindt kun je dus een sport goed leren.
- Empathisch leren: leer hoe je iets doet met een beperking. In Zweden mocht ik bijvoorbeeld op een festival ervaren hoe het is om in een rolstoel een obstakeltraject te doen.
Kies in elk geval iets wat bij je past. Wat heb je als kind altijd al willen doen? Wat vond je leuk? Welke vaardigheden of welke vaardigheid past daarbij? Fitinjehoofd schrijft hierover onder meer ‘Zoek het niet te ver’. Daarnaast moet je voor wat je wilt leren ook tijd vrij maken, het liefst op gezette tijden. Vreet jezelf niet op als je een tijdlang niets doet (ik heb Zweeds laten ‘zitten’ toen ik een paar drukke weken(!) had). Pak het gewoon weer op zodra je kunt.
Mijn volgende doelen
- Trucs leren op de trampoline (mijn dochter is me al voor…)
- Zweeds beter beheersen (eerste hoofdstuk van een boek kunnen lezen)
- Leren coderen/apps bouwen
- Mijn eerste langere pianoklassiekers kunnen spelen (eind 2020)
- Leren tuinieren
Meer lezen over iets nieuws leren
- Over een taal leren op jonge en latere leeftijd
- Een muziekinstrument leren bespelen op latere leeftijd (EN)
- Voordelen van muziek leren spelen als volwassene (EN)
- 11 voordelen van iets nieuws leren (EN)
- ‘Leren om langer cognitief gezond te blijven’
Wat wil jij gaan leren?
Of wat ben je nu aan het leren? Heb jij ook de ervaring dat iets nieuws leren gezond voor je is? Of valt het je juist zwaar en richt je je vooral op wat je al kunt?
Geef een reactie